Kıdem Tazminatı Hesaplama Rehberi: Çıplak ve Giydirilmiş Ücretin Önemi

İş Kanunu’na tabi çalışan işçiler için kıdem tazminatı, çalışma hayatında önemli bir hak olarak öne çıkar. Bu hak, işçinin aynı iş yerinde en az bir yıl çalışması şartıyla doğar ve işten ayrılış koşullarına bağlı olarak devreye girer. Kıdem tazminatı hakkı; emeklilik, askerlik görevi nedeniyle işten ayrılma, kadın işçilerin evlilik sonrası bir yıl içinde işten ayrılması, işverenin haklı bir sebep olmadan işten çıkarma veya işçinin haklı sebeplerle iş sözleşmesini feshetmesi durumlarında geçerlidir. Ayrıca, işe giriş tarihine bağlı olarak emeklilik koşullarını yerine getirenler de bu haktan yararlanabilir.

Kıdem tazminatı miktarı, işçinin son aldığı ücret üzerinden hesaplanır ve çalışma süresi boyunca elde edilen tüm düzenli ödemeler dikkate alınır. Burada “çıplak ücret” ve “giydirilmiş ücret” kavramları devreye girer. Çıplak ücret, işçiye ödenen temel maaşı ifade eder. Buna ek olarak işveren tarafından sağlanan yol, yemek, yakacak, giysi yardımı, kira yardımı, teşvik primi, bayram harçlığı gibi düzenli ödemeler “giydirilmiş ücret” kapsamında değerlendirilir. Önemli olan bu ödemelerin süreklilik arz etmesidir; tek seferlik yardımlar kıdem tazminatı hesabına dahil edilmez.

Özellikle yemek ve ulaşım yardımları, kıdem tazminatı hesaplamasında büyük rol oynar. İşverenin sağladığı yemek veya yemek karşılığı verilen nakit ödeme, yemek çeki gibi imkanlar ile işçiye işe geliş-gidiş için sağlanan servis hizmetleri giydirilmiş ücret kapsamında hesaplanır. Örneğin, çıplak brüt ücreti 50.000 TL olan bir işçi, işverenin sağladığı servis ve yemek hizmetlerinden aylık 3.000 TL değerinde yararlanıyorsa, bu tutar çıplak ücretine eklenir ve kıdem tazminatı hesaplamasında 53.000 TL üzerinden işlem yapılır.

Ayrıca, giysi yardımı, özel sağlık sigortası veya hayat sigortası primleri gibi işçiye sağlanan diğer düzenli menfaatler de giydirilmiş ücretin içinde yer alır. Ücret dışındaki bu ödemeler, son bir yıl içinde yapılan toplam miktar üzerinden yıllık bazda hesaplanır; önce 365 güne bölünerek günlük tutar bulunur, ardından 30 ile çarpılarak kıdem tazminatı hesaplamasına eklenir.

Kıdem tazminatında ödenecek miktar, her yıl için 30 günlük giydirilmiş ücret üzerinden hesaplanır. Ancak bu miktar, işverenin bağlı olduğu iş yerinde geçirilen süreye bağlı olarak artarken, kanun tarafından belirlenen “kıdem tazminatı tavanı” da devreye girer. 2025 yılı için bu tavan 53.919,68 TL olarak uygulanmaktadır. Giydirilmiş ücret bu miktarı aşsa dahi, işçiye ödenecek kıdem tazminatı tavan tutarı üzerinden hesaplanır.

Son olarak, kıdem tazminatından yalnızca damga vergisi kesintisi yapılır; başka herhangi bir kesinti söz konusu değildir.