Sağlık Durumu Nedeniyle İşten Çıkarma: Haklar ve Yükümlülükler

4857 Sayılı İş Kanunu’nun 25/1-b maddesi, işverenin sağlık gerekçesiyle iş sözleşmesini haklı nedenle feshedebileceği istisnai durumları düzenler. Bu maddeye göre, bir işçinin kalıcı veya uzun süreli bir rahatsızlık nedeniyle görevini yerine getirmesi imkansız hale gelmişse ve bu durum yetkili sağlık kurulu raporuyla kanıtlanmışsa, işveren sözleşmeyi bildirimsiz olarak sona erdirebilir.

Bu hakkın kullanılabilmesi için fesih işleminin objektif temellere dayanması şarttır. İşverenin öncelikle çalışanın görevine devam edip edemeyeceğini değerlendirmesi, gerekiyorsa iş yeri hekimi veya SGK onaylı sağlık kurullarından görüş alması beklenir. Ayrıca, çalışan mevcut görevinde uygun değilse, işverenin onu daha hafif veya uygun bir pozisyona yerleştirme imkanını araştırması gerekir. Bu adımların atlanması durumunda fesih işlemi “haklı nedenli” sayılmaz ve işveren hukuki sorumlulukla karşı karşıya kalabilir.

Sağlık gerekçesiyle uzun süreli devamsızlık hallerinde de belirli koşullar aranır. İşçinin hastalık, kaza veya doğum sonrası aldığı rapor süresi, kanunda belirlenen ihbar süresini altı hafta aşıyorsa işverenin bildirimsiz fesih hakkı doğar. Doğum izinlerinden sonra alınan ek raporlarda da aynı kural uygulanır. Ancak rapor süresi bu sınırı aşmadığı sürece işçinin iş güvencesi devam eder.

Sık sık kısa süreli rapor alınması da işin akışını olumsuz etkileyebilir. Bu durumda işverenin yapması gereken, durumu tıbbi belgelerle değerlendirmek ve çalışanın görevini sürdürebilme yeterliliğini objektif biçimde tespit etmektir. Sağlık raporları ve uzman görüşleri, fesih kararının dayanağını oluşturur. İşverenin bu belgeleri işçi dosyasında saklaması, olası uyuşmazlıklarda ispat açısından büyük önem taşır.

Sağlık sebebiyle yapılan haklı fesihlerde işçinin kıdem tazminatı hakkı korunur. Ancak ihbar tazminatı ödenmez, çünkü fesih bildirimsizdir. Bununla birlikte, işçinin kullanılmamış izin ücretleri ve çalıştığı günlerin maaşı eksiksiz ödenmelidir. Eğer sağlık durumu resmi raporlarla desteklenmemişse, işverenin haklı nedenle fesih yapma hakkı doğmaz. Bu durumda sözleşme ancak geçerli nedenle sona erdirilebilir ve işçiye tüm yasal hakları ödenmelidir.