İşçinin Rızası Olmadan İş Sözleşmesi Devredilebilir mi?

İş sözleşmesinin devri, işçi ile işveren arasındaki bireysel iş ilişkisinin taraf değiştirerek devam etmesi anlamına gelir ve bu üçlü yapıda devreden işveren, devralan işveren ve işçi bulunur. Bu işlem için işçinin yazılı onayı zorunludur; Yargıtay kararlarında da işçinin rızasının bulunmaması halinde yapılan devirlerin geçersiz olduğu ve işverenin tek taraflı tasarrufunun iş sözleşmesinin feshi sayıldığı belirtilmektedir. Burada özellikle altı çizilmesi gereken nokta, iş sözleşmesinin devri ile işyeri devri arasındaki farktır. İş Kanunu’nun 6. maddesinde düzenlenen işyeri devrinde işçinin rızası aranmaz, çünkü işyerinin bütün olarak el değiştirmesi söz konusudur ve işçiler mevcut haklarıyla yeni işverene geçerler. Oysa iş sözleşmesinin devrinde sadece belirli işçilerin iş sözleşmeleri farklı bir işverene aktarılır ve bu işlem için mutlaka işçinin yazılı rızası gerekir. Borçlar Kanunu’nun 429. maddesi bu durumu açıkça düzenleyerek, hizmet sözleşmesinin işçinin yazılı rızası olmadan sürekli biçimde başka bir işverene devredilemeyeceğini hüküm altına almıştır. Devir gerçekleştiğinde devralan işveren, işçinin yalnızca kıdeme bağlı haklarından değil, kullanılmayan yıllık izin ücretlerinden fazla mesai, hafta tatili ve genel tatil ücretlerine kadar tüm işçilik alacaklarından sorumlu hale gelir. İşçinin kıdem süresinin başlangıcı devreden işveren yanında işe başladığı tarih olarak kabul edilir ve kıdem tazminatı da buna göre hesaplanır. Uygulamada devir, devreden ve devralan işveren ile işçinin eş zamanlı imzaladığı bir sözleşme ile yapılabileceği gibi, işçinin sonradan yazılı onay vermesi ile de mümkün olabilir; ancak bu durumda işverence işçiye makul sürede bildirim yapılması gerekir. İşçi rıza göstermezse İş Kanunu’nun çalışma koşullarında esaslı değişiklik hükümleri uygulanmaz, durum doğrudan işverenin feshi olarak değerlendirilir ve işveren işçiye kıdem tazminatını ödemekle yükümlü olur. Yargıtay kararları da bu noktada işçinin korunması yönünde içtihat geliştirmiştir. Sonuç olarak, işyeri devri ile iş sözleşmesinin devri arasındaki farkın bilinmesi büyük önem taşır; zira işyeri devrinde işçinin rızası aranmazken, iş sözleşmesinin devrinde işçinin yazılı onayı esastır.